Utilities:
• Discussion forums
• Site Statistics
• Contact us
• Search the website

4. QENIA HYJNORE

Konceptimi i Zotit ne Islam

Nga tre parimet themelore te besimit, i pari eshte besimi ne Zotin. Besimi ne nje fuqi me te larte se njeriu mund ta gjejme duke shkuar mbrapa deri ne antikitetin me te larget, ne kohrat me te hereshme ne te cilat mund ta na çoje historia, por popuj te ndryshem ne epoka te ndryshme e ne vende te ndryshme kane pasur koncepte te ndryshme mbi Qenien Hyjnore. Islami, pike se pari, predikon nje nje Zot, i Cili qendron mbi te gjithe hyjnite fisnore dhe perendite kombetare. Zoti i Islamit nuk eshte Zoti i nje kombi te veçante, i Cili do t’i kufizonte bekimet e Tij vetem per ate komb, por Ai pershkruhet ne fjalet hyrese te Kuranit te Shenjte se eshte "Zoti i te gjitha botrave" (1:1), keshtu qe, perveç se jep konceptimin me te larte te Qenies Hyjnore, ai edhe e zmadhon rrethin e vllazerimit te njeriut ne menyre qe te perfshihen te gjithe kombet e botes, duke e zgjeruar keshtu botekuptimin e simpatite e njeriut.

Midis atributeve(cilesive) te shumta sublime te Qenies Hyjnore te cilave u jep shprehje Kurani i Shenjte, atributi i meshires eshte ne krye te vendit. Pikerisht me fjalet al-Rahman dhe al-Rahim hapet çdo kapitull i Librit te Shenjte. Fjalet Bamires e Meshirues i zbulojne lexuesit te Kuranit te Shenjte vetem nje ide teper te manget e te ceket te dashurise e meshires se thelle e gjithperfshirese te Zotit te shprehur me fjalet al-Rahman dhe al-Rahim. "Meshira Ime perfshin te gjitha gjerat, " thuhet ne Kuranin e Shenjte (7:56). Rrjedhimisht Lajmetari (I Derguari) i cili predikoi kete koncept te Qenies Hyjnore me te drejte cilesohet ne Kuranin e Shenjte si "meshire e te gjithe kombeve" (21:107). Po ashtu, Zoti eshte Autori (Krijuesi) i gjithshkaje qe ekziston. Mohimi i fuqise se Tij krijuese do t’i kishte dhene goditje vdekjprurese pikerisht madheshtise e sublimitetit te konceptit te Qenies Hyjnore. Ja vetem nje pershkrim i atributeve te Tij:

Zoti qendron mbi te gjitha kufizimet, dhe Ai nuk mund te ngjasohet me asgje te njohur nga njeriu (42:11). Ndersa Zoti kupton çdo vegim, vegimi i njeriut nuk mund ta perfshije Ate (6:104). Ai eshte Nje; dualiteti ose triniteti ne natyren Hyjnore, apo shumefishimi i perendive as qe mund te mendohet (2:163; 16:51; 4:171); ai nuk mban asnje lidhje atesie apo biresimi me asnje (112:3; 19:90-93). Ai eshte I Gjithshkadituri (20:7), I Plotfuqishmi (16:48-50), dhe I Kudogjenduri (58:7), duke qene njekohesisht me afer njeriut se vetja e tij (50:16; 56:85). Ka nje numer shume te madh atributesh tjera per Qenien Hyjnore te cilat e lartesojne konceptin e Zotit ne Kuran te pakrahasueshem me asnje liber tjeter te shfaqur.

Ekzistenca e Zotit

Duke qene se besimi ne Zotin eshte themeli i Islamit, ne te parashtrohen tre lloje argumentesh qe lidhen me ekzistencen e Zotit:

1. Universi material jep deshmi se duhet te kete nje Krijues e Kontrollues te universit. Ne Kuranin e Shenjte kjo deshmi perqendrohet rreth fjales Rabb, atributi i pare i Qenies Hyjnore per te cilin terheq vemendjen Shfaqja hyjnore – "Lexo ne emer te Rabb-it tend" (96:1) – dhe me te cilin fillon Kurani i Shenjte (1:1), duke qene njekohesisht dhe atributi i perseritur me shpesh ne Librin e Shenjte. Rabb, zakonisht e perkthyer si Zot i boteve per ta dhene shkurt, do te thote Kujdestar prindror i nje gjeje ne menyre te atille qe ta beje ate te pervetesoje gjendje zhvillimi te njepasnjeshme derisa te arrije qellimin e vet te persosmerise. Gjithshka e krijuar ne kete menyre mban stampen e krijimit Hyjnor ne veçorine e levizjes se vazhdueshme perpara nga etapat me te ulta ne ato me te larta derisa arrin plotesine. Evolucioni, i cili ka provuar se eshte nje bllok pengues per fete tjera, behet kesisoj ne Islam pikerisht baza e besimit ne Zotin, si dhe sherben si argument i qellimit dhe i urtesise ne krijim. Njëshmëria (harmonia) e ligjit qe mbizoteron ne univers, pavaresisht nga shumllojshmeria e jashtezakonshme qe ka ai (67:3,4), ekzistenca e kontrollit e ligjeshmerise me te rrepte ne te gjithe Natyren qe nga pjesezat me te vogla deri ne sferat me te fuqishme (36:38; 55:5,6), si dhe argumente te tjera te ngjashme ndeshen ne çdo faqe te Librit te Shenjte.
2. Grupi i dyte i argumenteve per ekzistencen e Zotit ka te beje me shpirtin njerezor ne te cilin eshte rrenjosur, sipas Kuranit te Shenjte, vetedija e ekzistences Hyjnore. Ne qenien e mbrendshme te njerezve behet vazhdimisht pyetja: "Kot jane krijuar ata, nga hiçi?", "A mos jane ata krijuesit e shpirtit te tyre?", "A mos i krijuan ata qiejt e token?" (52:35,36), "A nuk jam Une Rabb-i juaj?" (7:172). Keshtu pra tregohet se vetedija e ekzistences se Zotit eshte pjese perberese dhe e pandashme e natyres njerezore. Nganjehere kjo vetedije permendet duke paraqitur nje afersi te paimagjinueshme te shpirtit njerezor me Shpirtin Hyjnor: "Ne jemi me afer njeriut se damari i qafes se tij" (50:16); "Ne jemi me afer shpirtit tuaj se vete ju" (56:85). Me anen e kesaj tregohet vetedija e ekzistences se Zotit ne shpirtin e njeriut eshte bile dhe me e qarte se vetedija e vete ekzistences se tij. Natyrisht kjo vetedije ndryshon ne natyra te ndryshme ne varesi nga drita e brendshme e njeriut, sa e ndritshme apo e zbehte eshte ajo.

Ky argument forcohet me tej duke treguar se ka diçka me teper sesa vetedija e thjeshte e ekzistences se Zotit. Fryma e Zotit eshte thithur nga njeriu duke i dhene jete atij (15:29), prandaj dhe shpirti i njeriut eshte i perkushtuar ndaj Zotit; ne te eshte i rrenjosur instinkti per t’i sherbyer Zotit dhe per t’iu drejtuar Atij per ndihme (1:4). Çdo njeri, bile dhe politeisti ai qe beson ne shume perendi), i drejtohet Zotit ne vuajtje fizike e ne deshperim, kur shfaqet me ngulm forca e plote e natyres njerezore (10:12,22; 39:8). Keshtu ngulitet me tej besimi te Zoti, me anen e te cilit ai udhehiqet ne erresire e veshtiresi ((10:9); ngulitet dashuria e Zotit, nga e cila buron gatishmeria per t’i ofruar sherbim vetmohues njerezimit (2:177; 76:8); ngulitet besueshmeria ne Zotin, e cila eshte nje burim i sigurte force per njeriun ne kohe te veshtira (14:12).

3. Porse deshmia me e qarte dhe me e sigurte e ekzistences se Zotit jepet nga pervoja shpirtrore, me larte e njerezimit, nga shfaqje e Zotit Vete perpara njeriut. Deshmia e mençurise dhe qellimit ne univers vetem sa tregon se duhet te kete nje Zot, por nuk te shpie ne ndonje bindje te sigurte se Zoti eshte; deshmia e vehtes se brendshme te njeriut eshte gjithashtu e pamjaftueshme per te na çuar drejt kesaj bindjeje te sigurte dhe per t’i dhene mundesi njeriut qe te ballafaqohet me Qenien Hyjnore. Eshte shfaqja Hyjnore ajo qe jo vetem ben realitet aspiraten me te larte te kesaj jete se Zoti eshte, por dhe hedh nje lume drite mbi atributet Hyjnore dhe e nxjerr njeriun ne rruge ne te cilen, duke ecur ne te, ai e ndjen ekzistencen e Tij si nje realitet ne vete jeten e tij dhe e cila i jep mundesi atij qe te mbaje lidhje te ngushta shpirtrore me Ate. Eshte pikerisht ky kuptim i Qenies Hyjnore qe sjell nje ndryshim ne jeten e njeriut dhe i jep atij nje force shpirtrore te parezistueshme me anen e se ciles ai mund te sjelle ndryshime bile dhe ne jeten e te tjereve. Shfaqja e Zotit Vete perpara njeriut eshte, sipas Islamit, pervoja universale e njerezimit, pervoja e njerezve ne te gjitha kombet, te gjithe vendet dhe te gjitha epokat. Eshte kjo pervoje shpirtrore universale e njerezimit qe ka provuar se eshte nje force e rendesise se dores se pare qe sherben per ta ngritur njerezimin nga thellesite e degjenerimit drejt majave me te larta te moralit dhe bile te prosperitetit material.

Shembulli i Kuranit të Shenjtë

Kurani i Shenjtë jep shembullin më të madh të ekzistencës dhe veprës së Zotit që tregohet nga shfaqja Hyjnore. Ajo zbulon të vërteta e parime sublime të cilat nuk mund të ishin produkt i dijes njerëzore të një arabi të pashkolluar që jetoi në shekullin e shtatë, siç ishte Profeti i Shenjtë Muhamed. Ai solli një transformim të pakrahasueshëm në historinë e botës. Në jo më shumë se njëzet-e-tre vjet (609-632 C.E.) u krye një transformim i plotë në jetën e tërë kombit që banonte në Gadishullin Arabik, një tokë ku shekuj punë reformuese të mëparëshme kishin qenë të pafrutshme. Adhurimi i idhujve i rrënjosur thellë u zëvendësua nga adhurimi i një Zoti; të gjitha supersticionet u fshinë dhe në vend të tyre doli feja më e racionale që mund të merrte me mend bota; njerëzit që krenoheshin me injorancën e tyre u bënë përkrahësit më të flaktë të dijes, duke u zhytur thellë e duke pirë në çdo burim të dijes që ata mund të gjenin; shtypja e të dobtëve, të varfërve, skllevërve e grave i lëshoi vendin drejtësisë e barazisë; dhe një komb i zhytur në veset më të thella u pastrua tërësisht nga ato dhe u pajis me një dëshirë të zjarrtë për veprat më fisnike në shërbim të njerëzimit. Kurani përmbushi një transformim jo vetëm të individit, por po aq dhe të familjes, të shoqërisë, të një kombi të tërë, dhe, nëpërmjet atij kombi, të vetë njerëzimit. Nuk ka libër tjetër që të ketë sjellë një ndryshim kaq të mrekullishëm në jetën e njerëzve, duke i ngritur ata nga thellësitë e degjenerimit në kulmet më të larta të qytetërimit.

Kurani i Shenjtë jo vetëm realizoi këtë transformim madhështor, por që në fillim të karrierës së Profetit të Shenjtë ai paralajmëroi profeci të njëpasnjëshme, duke dhënë siguri të plota e të padiskutueshme, që do të vërtetonin se kundërshtimi i pamëshirshëm do të shuhej dhe do të triumfonte Islami. Këto profeci u shpallën në kohën kur Profeti i Shenjtë ishte fare vetëm dhe i pashpresë, i mbuluar nga të gjitha anët nga kundërshtime të egra, dhe nuk ekzistonte as rrezja më e vogël e shpresës që Islami të bënte ndonjë përparim. Megjithatë ato u përmbushën vetëm pak vjet më vonë në mënyrën më të habitshme. Asnjë njeri nuk mund të kishte parashikuar atë që u profetizua aq qartë se do të ndodhte me siguri, dhe asnjë fuqi njerëzore nuk do të kishte mundur t’i shkaktonte disfatë të plotë një kombi të tërë të rreshtuar kundër një njeriu të vetëm. Shfaqja Hyjnore kësisoj jep provën më të qartë e më të sigurtë të ekzistencës së Zotit, dituria e pafund e të Cilit kupton të ardhshmen si dhe të shkuarën e të tashmen, dhe i Cili kontrollon si forcat e natyrës ashtu dhe fatin e njeriut.

Uniteti (Njëshmëria) e Zotit

Uniteti i Zotit është tema e madhe numër një e Kuranit te Shenjtë. Shprehja me e njohur e kësaj është ajo që përmbahet në deklaratën e lã ilãha ill-Allãh ("nuk ka zot tjetër përveç Allahut"), e cila zbulon domethënien se nuk ka asgjë që meriton të adhurohet përveç Allahut. Unitet i Zotit do të thotë, së pari, se nuk as pluralitet perendishë as pluralitet personash në rolin e Zotit; se dyti, nuk asnjë qenie që të zotërojë ndonjë atribut Hyjnor në përsosmëri; dhe së treti, askush nuk është në gjendje të bëjë atë që ka bërë Zoti, ose që mund të bëjë Zoti.

E kundërta e Unitetit është shirk-u (të shoqëruarit e ‘zotave’ me Zotin, apo njohja e cilësive Hyjnore te të tjerët dhe jo te Zoti), e cila thuhet se është më e rënda e të gjitha mëkateve (31:13) për faktin se kjo e demoralizon njeriun, ndërsa Uniteti Hyjnor sjell ngritjen e tij morale. Format e larmishme të shirk-ut të përmendura në Kuran përfshijnë: adhurimin e gjërave të tilla si idhujt, kafshët, forcat e natyrës, etj., duke kujtuar se sende e qenie të tjera mbartin në vetvete të njejtat atribute si Zoti, si në doktrinën e trinitetit apo në idenë e bashkë-përjetësisë së materies e shpirtit , duke ndjekur verbërisht komandat e urdhërat e njerëzve të mëdhenj dhe duke iu nënshtruar verbërisht dëshirave të dikujt. Këo tregojnë se në doktrinën e Unitetit Kurani i jep botës një mesazh fisnikërues të përparimit të gjithanshëm, si fizik ashtu dhe moral e shpirtror. Njeriu çlirohet jo vetëm nga skllavëria ndaj objekteve të gjalla e jo të gjalla, por dhe nga idhujtaria ndaj forcave të mrekullishme të natyrës, të cilat, siç i thuhet në Kuran, ai mund t’i nënshtrojë për dobinë e tij (45:12,13). Ai shkon më tutje dhe e çliron njeriun nga më e madhja skllavëri e te gjitha skllavërive – skllavëria e njeriut nga njeriu. Ai nuk i lejon asnjë të vdekshmi dinjitetin e te qënit Zot, apo e të qënit më tepër se një i vdekshëm; kurse më i madhi i të vdekshëmve (Profeti i Shenjtë) është i urdhëruar të thotë: "Unë jam vetëm një i vdekshëm si të gjithë ju; mua më është shfaqur që Zoti juaj është vetë Një Zot (18:110). Kështu u këputen të gjitha prangat që e mbanin të skllavëruar mendjen e njeriut, dhe ai u vu në rrugën e përparimit.

{1} Fjala origjinale per Ndertues, Beres eshte Bari qe para se gjithash do te thote Ndertues, Krijues i shpirtrave ne dallim nga Krijuesi i materies.